Ψίθυροι νευρικότητας για την αλήθεια στο Μελιγαλά...

Με διασκεδαστικό τρόπο και πολύ κόπο οι μελετητές του έργου προσπαθούν να εφεύρουν νέες «αλήθειες» για τις επιπτώσεις του σχεδιαζόμενου εργοστασίου βιομάζας στο περιβάλλον της περιοχής του Μελιγαλά. Αξίζει να σχολιαστούν ενδεικτικά κάποιες παρατηρήσεις των μελετητών.

Εκπομπή οσμών

Οι μελετητές διατείνονται ότι «...δεν τίθεται κανένα θέμα οσμών στο περιβάλλον», ως να είχαν δια μαγείας εξαφανιστεί οι εκπομπές οσμών από το σχεδιαζόμενο εργοστάσιο. Χωρίς να έχει προβλεφθεί κανένα σύστημα παρακολούθησης των οσμών επαφίενται στις διαμαρτυρίες των κατοίκων για το πότε θα χρησιμοποιούν τα προτεινόμενα μέσα απόσμησης. Χαρακτηριστικά αναφέρεται στους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους ότι «όταν το πρόβλημα γίνεται περισσότερο (sic) έντονο... θα εφαρμόζεται ψεκασμός της επιφάνειας των δεξαμενών με ειδικά ένζυμα...», αναγνωρίζοντας κατ’ αυτό τον τρόπο ότι το πρόβλημα θα είναι έντονο, αλλά όταν θα γίνεται περισσότερο έντονο θα λαμβάνουν μέτρα!

Εκπομπή θερμότητας

Προσπαθώντας να πείσουν ότι θα επιτελούν κοινωνικό έργο, αναφέρουν γενικά και αόριστα ότι η περίσσεια θερμότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θέρμανση γειτονικών επιχειρήσεων και θερμοκηπίων. Θεωρώντας τους κατοίκους αδαείς καταθέτουν μια ανυπόστατη πρόταση για το πως θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η περισσευούμενη θερμότητα. Παραλείπουν, βέβαια, να αναφέρουν ότι για να πραγματοποιηθεί αυτό απαιτούνται υποδομές υψηλού κόστους, οι οποίες απαιτούν χρονοβόρες διαδικασίες για να υλοποιηθούν (μελέτες, εγκρίσεις, χρηματοδότηση κ.λπ) και για τις οποίες καμία πρόταση ή μελέτη δεν έχει υλοποιηθεί. Αν, δε, λάβουμε υπόψη το χρόνο που απαιτείται κατά μέσο όρο για την κατασκευή του απαραίτητου δικτύου (σωληνώσεις που θα μεταφέρουν το ζεστό νερό στις επιχειρήσεις / θερμοκήπια, απαραίτητος μηχ/κός εξοπλισμός κ.λπ) ίσως και να προλάβει να υλοποιηθεί κάτι τέτοιο πριν παρέλθει ο χρόνος ζωής του ίδιου του εργοστασίου! Μέχρι τότε η περισσευούμενη θερμότητα θα διοχετεύεται στην ατμόσφαιρα, εκτός εάν και αυτή εξαφανιστεί ως δια μαγείας, όπως οι οσμές...

Διοξίνες

Με ανατριχιαστικό κυνισμό διατείνονται οι μελετητές ότι αφού το επιτρεπόμενο όριο για τις διοξίνες είναι 1 ng/m³ και το εργοστάσιο θα αποβάλλει 0.8 ng/m³ συνεπώς δε θα υπάρχει καμία επίπτωση στους κατοίκους! Αυτό που δεν αναφέρουν, βέβαια, είναι ότι οι επιπτώσεις των διοξινών είναι σωρευτικές, δηλαδή τις ποσότητες διοξίνης που δεχόμαστε δεν τις αποβάλλει ο οργανισμός. Επίσης δεν αναφέρουν ότι τα επιτρεπτά όρια εκπομπής διοξινών αναθεωρούνται συνεχώς προς τα κάτω από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, όσο οι έρευνες φέρνουν στο φως περισσότερα στοιχεία για τις δεινές επιπτώσεις τους στην ανθρώπινη υγεία σε ακόμα μικρότερες συγκεντρώσεις.

Τέφρα

Οι μελετητές είναι τόσο πολύ πεισμένοι για το έργο που προτείνουν που φτάνουν σε σημείο να προεξοφλούν αποτελέσματα πειραμάτων που θα γίνουν! Χαρακτηριστικά η σχετική περιβαλλοντική μελέτη αναφέρει ότι «ολόκληρη η ποσότητα τέφρας.. θα χρησιμοποιείται για την παρασκευή βελτιωτικού γης.. αφού αποδειχτεί με πειράματα που θα κάνει το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών...»! Μάλλον έχουν προφητική διαίσθηση, άρα θα πρέπει να τους εμπιστευόμαστε!

Ο λίβελος που τιτλοφορείται «η αλήθεια για το εργοστάσιο βιομάζας στο Μελιγαλά» είναι διασκεδαστικός, αλλά η υπόθεση είναι πολύ σοβαρή. Δεν μπορεί κανείς να παίζει με την υγεία των κατοίκων της περιοχής και να σχεδιάζει ένα δεινό μέλλον για τις επόμενες γενιές. Η πραγματική αλήθεια είναι η αλήθεια των ανθρώπων που θα βιώσουν τις επιπτώσεις από αυτούς που σχεδιάζουν για μας, χωρίς εμάς.

Συνέλευση Επιτροπής Κατοίκων

Ανθρωποι κάτοικοι ή ανθρώπινες ‘βιο-μάζες‘;

Εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα στο Μελιγαλά

Άνθρωποι - κάτοικοι ή ανθρώπινες «βιο-μάζες»;

Το ενεργειακό ζήτημα σε συνάρτηση με τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι ένα θέμα που έχει απασχολήσει έντονα την Ευρωπαϊκή Ένωση τα τελευταία χρόνια. Έχουν θεσπιστεί πολλοί κανόνες και έχουν βγει σχετικές οδηγίες, με τα οποία υποχρεούνται να εναρμονιστούν τα κράτη – μέλη. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) για την παραγωγή της λεγόμενης «πράσινης ενέργειας». Αυτή η κατεύθυνση έχει διαμορφώσει ένα θετικό κλίμα στους πολίτες σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη και τις ΑΠΕ, το οποίο, όμως, ενέχει παράλληλα κινδύνους στρεβλής ερμηνείας και εκμετάλλευσης.

Στο Μελιγαλά Μεσσηνίας σχεδιάζεται η κατασκευή ενός εργοστασίου παραγωγής ενέργειας από υπο­λείμματα βιομηχανιών τροφίμων (ελαιοτριβείων). Σύμφωνα με τον προτεινόμενο σχεδιασμό το εργοστάσιο θα «αξιοποιεί» τα απόβλητα των ελαι­οτριβείων για την παραγωγή «πράσινης ενέργειας». Η ιδέα ακούγεται πολύ ελκυστική και ιδιαίτερα φιλική προς το περιβάλλον: ξεφορτωνόμαστε τα προβληματικά απόβλητα των ελαιουργείων και ταυτόχρονα παράγουμε οικολογική ενέργεια, χρήσιμη για την περιοχή και τους κατοίκους. Αυτό όμως μόνο επιφανειακά, γιατί με μια προσεκτικότερη ανάγνωση (χωρίς να απαιτείται να εντρυφήσει κανείς) αρχίζουν να φαίνονται τα πραγματικά προβλήματα του σχεδίου αυτού.

Θερμότητα που απελευθερώνεται στο περιβάλλον

Στο σχεδιασμό δε γίνεται κουβέντα για την αξιοποίηση τεράστιων ποσών θερμότητας που θα εκλύονται στην ατμόσφαιρα. Παρόλο που διατίθενται σχετικές τεχνολογίες αυτές δεν αξιοποιούνται, ενώ η περίσσεια θερμότητας του εργοστασίου (πάνω από 75% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας!) θα καταλήγει στο περιβάλλον, καθιστώντας την περιοχή ένα τεράστιο «φούρνο».

Οσμές

Στο χώρο εγκατάστασης του εργοστασίου θα αποθηκεύονται 550.000 τόνοι απόβλητα (κατσίγαρος) από όλα τα ελαιουργεία της ευρύτερης περιοχής. Όποιος έχει βρεθεί σε κοντινή απόσταση από κατσίγαρο, γνωρίζει πολύ καλά τη χαρακτηριστική του δυσοσμία, που θα πλημμυρίσει την περιοχή, με τη «συντροφιά» της οποίας θα είναι αναγκασμένοι να ζουν οι κάτοικοι την καθημερινότητά τους.

Τέφρα

Χιλιάδες τόνοι τέφρας (10.000 / έτος) θα παράγο­νται κατά την καύση των αποβλήτων και ένα σημαντικό ζήτημα είναι που θα καταλήγει. Οι λύσεις που προτείνονται ως εδαφοβελτιωτικού ή διάθεσης σε παλιά λατομεία είναι επιστημονικά, τουλάχιστον αμφισβητήσιμες.

Καυσαέρια

Η καύση απορριμμάτων συνοδεύεται πάντα με την παραγωγή καυσαερίων, αιψρούμενων σωματιδίων και διοξινών που εκλύονται στην ατμόσφαιρα. Η προτεινόμενη λύση εν μέρει μετασχηματίζει ένα τοπικό ρύπο σε ρύπο που μπορεί να ταξιδέψει ελεύθερα και να ρυπάνει την ευρύτερη περιοχή!

Θέσεις εργασίας

Σήμερα αξιοποιείται σε μεγάλο βαθμό ο κατσίγαρος από τα πυρηνελαιουργεία για παραγωγή λαδιού δεύτερης διαλογής και πυρηνόξυλου, το οποίο καίνε οι ντόπιοι κάτοικοι στα τζάκια τους. Αυτή η βιοτεχνία απασχολεί περίπου 400 άτομα. Η κατασκευή του προτεινόμενου εργοστασίου των περίπου 50 εργαζομένων θα οδηγήσει στο κλείσιμο των βιοτεχνιών αυτών, καθώς θα καταναλώνει όλη την πρώτη ύλη της περιοχής.

Εν κατακλείδι

Εάν το ενδιαφέρον των εμπνευστών αυτού του έργου αφορούσε στη βιώσιμη ανάπτυξη (κοινωνία και περιβάλλον), όλα τα παραπάνω ζητήματα θα είχαν ήδη αντιμετωπιστεί (δε θα υφίσταντο καν). Δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί, λοιπόν, κανείς ποιο το –πραγματικό- ενδιαφέρον για την κατασκευή του αξίας 106 εκ. €* εργοστασίου ηλεκτροπαραγωγής.

* Ενδεικτικά αναφέρεται ότι μονάδα επεξεργασίας λυμάτων ελαιουργείων και παραγωγής ενέργειας στο Αλάγνι του Ν. Ηρακλείου (μέθοδος DOMINA) που καλύπτει 13 ελαιουργεία του Δήμου Καζανζάκη κόστισε λιγότερο από 3 εκ. €.

Βιομάζα στη Μεσσηνία: ενέργεια ή και κάτι άλλο;

Βιομάζα στη Μεσσηνία: ενέργεια ή και κάτι άλλο;

Ο ρόλος της πολιτείας στην περιφρούρηση των πολιτών.

Πολύς λόγος έχει γίνει το τελευταίο διάστημα για την αξιοποίηση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει θέσει στόχους για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) που θα ανέρχεται στο 20% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας ως το 2010. Προς αυτή την κατεύθυνση το ελληνικό δημόσιο παρέχει κίνητρα, εναρμονιζόμενο με τις πολιτικές της ΕΕ, για την ενίσχυση των προσπαθειών κατασκευής εναλλακτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Σε αυτά τα πλαίσια εντάσσεται και η προτεινόμενη εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα (ελαιοπυρήνα) στη Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙ.ΠΕ.) Καλαμάτας, στο Μελιγαλά Μεσσηνίας.

Η φιλοσοφία που διέπει την ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ εισάγει την έννοια της λεγόμενης «βιώσιμης ανάπτυξης», της ανάπτυξης δηλαδή που λαμβάνει υπόψη, παράλληλα με τις κοινωνικοοικονομικές και τεχνολογικές παραμέτρους, και τη διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος με στόχο τη διαφύλαξη ενός βιώσιμου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές. Για την εξασφάλιση των όρων που θέτει αυτού του είδους η ανάπτυξη έχει θεσπιστεί από την ΕΕ, και εφαρμόζεται στην Ελλάδα με σχετική νομοθεσία, η υποχρέωση εκπόνησης Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για κάθε έργο το οποίο δυνητικά επιφέρει αλλαγές στο περιβάλλον.

Σημαντικό κεφάλαιο της ΜΠΕ είναι οι λεγόμενοι «Περιβαλλοντικοί όροι» (Π.Ο.), οι οποίοι προκύπτουν ως συμπέρασμα από τη μελέτη. Οι Π.Ο. είναι στην ουσία οι περιορισμοί που επιβάλλονται στην κατασκευή και λειτουργία ενός έργου ως προς την επιβάρυνση του περιβάλλοντος και ταυτόχρονα οι όροι που διασφαλίζουν ότι το περιβάλλον δε θα υποβαθμιστεί, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να εξασφαλίζει ότι οι προτεινόμενοι Π.Ο. κάθε προτεινόμενου έργου είναι επαρκείς για την εκπλήρωση αυτού του σκοπού.

Για το προτεινόμενο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής στην Καλαμάτα προκύπτουν εντυπωσιακές ανακρίβειες και ελλείψεις στην κατάρτιση των Π.Ο. της ΜΠΕ, σε βαθμό που οι πολίτες εύλογα απορούν εάν η πολιτεία επιτελεί το ρόλο που της αντιστοιχεί στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος για τις τωρινές και μελλοντικές γενιές. Ενδεικτικά αναφέρεται στη συνέχεια η πρόβλεψη που έχει γίνει στους Π.Ο. για την αντιμετώπιση των οσμών που θα δημιουργούνται από τη διαδικασία παραγωγής ενέργειας από ελαιοπυρήνα. Τους Π.Ο. για το συγκεκριμένο έργο έχει εγκρίνει το Τμήμα Περιβάλλοντος της δ/νσης ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Πελ/νήσου.

Στην Απόφαση έγκρισης αναφέρεται σχετικά: «Όταν το πρόβλημα (των οσμών) γίνεται περισσότερο έντονο και απαιτείται άμεση αντιμετώπισή του, θα εφαρμόζεται ψεκασμός της επιφάνειας των δεξαμενών με ειδικά ένζυμα...».

Όπως όλοι καλά γνωρίζουμε ο κάμπος του Μελιγαλά περικλείεται από βουνά, τα οποία εμποδίζουν τη διέλευση ισχυρών ανέμων που θα ανανεώνουν τον αέρα και θα καθαρίζουν την ατμόσφαιρα. Αυτό δεν έχει ληφθεί ουδόλως υπόψη στη σχετική μελέτη. Χωρίς να έχει γίνει καμία αναφορά στη ΜΠΕ σχετικά με τις τεχνικές καταμέτρησης και παρακολούθησης (monitoring) των οσμών προτείνεται ένας ασαφής περιβαλλοντικός όρος που αναφέρεται στην περίπτωση που το πρόβλημα των οσμών γίνει «περισσότερο έντονο». Το τι σημαίνει αυτό (περισσότερο έντονο από τι και για ποιους;) το αφήνει στην κρίση των μελλοντικών διαχειριστών του προτεινόμενου εργοστασίου. Το πρόβλημα δυσοσμίας που θα δημιουργηθεί για τους 20 και πλέον οικισμούς του κάμπου του Μελιγαλά δε φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τους εγκρίναντες τη μελέτη. Η δυσοσμία που δημιουργείται κατά την περίοδο της ελαιοπαραγωγής θα επεκταθεί σε όλο το έτος, λόγω της αποθήκευσης της «πρώτης ύλης» στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου και της παραγωγής ενέργειας. Και εφόσον αυτή δε θα είναι «περισσότερο έντονη»... όλα καλά!

Αντίστοιχες ασάφειες και παραλείψεις καθιστούν την εγκεκριμένη μελέτη διάτρητη, αφήνοντας απροστάτευτους τους τωρινούς, αλλά και τους μελλοντικούς κατοίκους της περιοχής.

Πως μπορούν τέτοιες προχειρότητες να εγκρίνονται «ελαφρά τη καρδία»; Για ποια «βιώσιμη» ανάπτυξη κάνουν λόγο; Και εν τέλει, ποιος ο ρόλος της πολιτείας στην περιφρούρηση των πολιτών;