Βιομάζα στη Μεσσηνία: ενέργεια ή και κάτι άλλο;

Βιομάζα στη Μεσσηνία: ενέργεια ή και κάτι άλλο;

Ο ρόλος της πολιτείας στην περιφρούρηση των πολιτών.

Πολύς λόγος έχει γίνει το τελευταίο διάστημα για την αξιοποίηση των εναλλακτικών μορφών ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρισμού. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει θέσει στόχους για παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ) που θα ανέρχεται στο 20% της συνολικά παραγόμενης ενέργειας ως το 2010. Προς αυτή την κατεύθυνση το ελληνικό δημόσιο παρέχει κίνητρα, εναρμονιζόμενο με τις πολιτικές της ΕΕ, για την ενίσχυση των προσπαθειών κατασκευής εναλλακτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής. Σε αυτά τα πλαίσια εντάσσεται και η προτεινόμενη εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγής από βιομάζα (ελαιοπυρήνα) στη Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙ.ΠΕ.) Καλαμάτας, στο Μελιγαλά Μεσσηνίας.

Η φιλοσοφία που διέπει την ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ εισάγει την έννοια της λεγόμενης «βιώσιμης ανάπτυξης», της ανάπτυξης δηλαδή που λαμβάνει υπόψη, παράλληλα με τις κοινωνικοοικονομικές και τεχνολογικές παραμέτρους, και τη διατήρηση της ποιότητας του περιβάλλοντος με στόχο τη διαφύλαξη ενός βιώσιμου μέλλοντος για τις επόμενες γενιές. Για την εξασφάλιση των όρων που θέτει αυτού του είδους η ανάπτυξη έχει θεσπιστεί από την ΕΕ, και εφαρμόζεται στην Ελλάδα με σχετική νομοθεσία, η υποχρέωση εκπόνησης Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για κάθε έργο το οποίο δυνητικά επιφέρει αλλαγές στο περιβάλλον.

Σημαντικό κεφάλαιο της ΜΠΕ είναι οι λεγόμενοι «Περιβαλλοντικοί όροι» (Π.Ο.), οι οποίοι προκύπτουν ως συμπέρασμα από τη μελέτη. Οι Π.Ο. είναι στην ουσία οι περιορισμοί που επιβάλλονται στην κατασκευή και λειτουργία ενός έργου ως προς την επιβάρυνση του περιβάλλοντος και ταυτόχρονα οι όροι που διασφαλίζουν ότι το περιβάλλον δε θα υποβαθμιστεί, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να εξασφαλίζει ότι οι προτεινόμενοι Π.Ο. κάθε προτεινόμενου έργου είναι επαρκείς για την εκπλήρωση αυτού του σκοπού.

Για το προτεινόμενο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής στην Καλαμάτα προκύπτουν εντυπωσιακές ανακρίβειες και ελλείψεις στην κατάρτιση των Π.Ο. της ΜΠΕ, σε βαθμό που οι πολίτες εύλογα απορούν εάν η πολιτεία επιτελεί το ρόλο που της αντιστοιχεί στη διαφύλαξη του περιβάλλοντος για τις τωρινές και μελλοντικές γενιές. Ενδεικτικά αναφέρεται στη συνέχεια η πρόβλεψη που έχει γίνει στους Π.Ο. για την αντιμετώπιση των οσμών που θα δημιουργούνται από τη διαδικασία παραγωγής ενέργειας από ελαιοπυρήνα. Τους Π.Ο. για το συγκεκριμένο έργο έχει εγκρίνει το Τμήμα Περιβάλλοντος της δ/νσης ΠΕ.ΧΩ. της Περιφέρειας Πελ/νήσου.

Στην Απόφαση έγκρισης αναφέρεται σχετικά: «Όταν το πρόβλημα (των οσμών) γίνεται περισσότερο έντονο και απαιτείται άμεση αντιμετώπισή του, θα εφαρμόζεται ψεκασμός της επιφάνειας των δεξαμενών με ειδικά ένζυμα...».

Όπως όλοι καλά γνωρίζουμε ο κάμπος του Μελιγαλά περικλείεται από βουνά, τα οποία εμποδίζουν τη διέλευση ισχυρών ανέμων που θα ανανεώνουν τον αέρα και θα καθαρίζουν την ατμόσφαιρα. Αυτό δεν έχει ληφθεί ουδόλως υπόψη στη σχετική μελέτη. Χωρίς να έχει γίνει καμία αναφορά στη ΜΠΕ σχετικά με τις τεχνικές καταμέτρησης και παρακολούθησης (monitoring) των οσμών προτείνεται ένας ασαφής περιβαλλοντικός όρος που αναφέρεται στην περίπτωση που το πρόβλημα των οσμών γίνει «περισσότερο έντονο». Το τι σημαίνει αυτό (περισσότερο έντονο από τι και για ποιους;) το αφήνει στην κρίση των μελλοντικών διαχειριστών του προτεινόμενου εργοστασίου. Το πρόβλημα δυσοσμίας που θα δημιουργηθεί για τους 20 και πλέον οικισμούς του κάμπου του Μελιγαλά δε φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τους εγκρίναντες τη μελέτη. Η δυσοσμία που δημιουργείται κατά την περίοδο της ελαιοπαραγωγής θα επεκταθεί σε όλο το έτος, λόγω της αποθήκευσης της «πρώτης ύλης» στις εγκαταστάσεις του εργοστασίου και της παραγωγής ενέργειας. Και εφόσον αυτή δε θα είναι «περισσότερο έντονη»... όλα καλά!

Αντίστοιχες ασάφειες και παραλείψεις καθιστούν την εγκεκριμένη μελέτη διάτρητη, αφήνοντας απροστάτευτους τους τωρινούς, αλλά και τους μελλοντικούς κατοίκους της περιοχής.

Πως μπορούν τέτοιες προχειρότητες να εγκρίνονται «ελαφρά τη καρδία»; Για ποια «βιώσιμη» ανάπτυξη κάνουν λόγο; Και εν τέλει, ποιος ο ρόλος της πολιτείας στην περιφρούρηση των πολιτών;